HISTORIA KOSINY

Powstanie wsi Kosina związane było z akcją osadniczą prowadzoną w okolicach Łańcuta na przełomie XIV i XV wieku. Dokładną datę powstania Kosiny trudno ustalić. Najprawdopodobniej wioska powstała między rokiem 1350 a 1370, czyli jeszcze w czasach panowania Kazimierza Wielkiego. W 1384 roku istniało już 10 wsi w posiadłości łańcuckiej, wśród których została wymieniona Kosina.

Można przypuszczać, że założycielem Kosiny był Wincenty Granowski, kasztelan nakielski, późniejszy mąż Jadwigi, siostry Spytka z Melsztyna, w 1409 roku właściciel Łańcuta. Kosina w dawnych dokumentach to Cossyn. Słownik języka polskiego wywodzi tę nazwę od słowa: Kosina - nędzna, licha kosa.

Pierwszym dziedzicem wsi był Otto z Pilczy herbu Topór, wojewoda i starosta sandomierski. Po jego śmierci dziedzictwo tych terenów objęła córka Elżbieta, kobieta, która miała bardzo burzliwe życie zakończone małżeństwem w 1417 roku z królem Władysławem Jagiełłą. Wydarzenie to przyczyniło się do przekazania dóbr położonych w okolicy Łańcuta synowi Janowi i córce Elżbiecie. Następnymi dziedzicami tych ziem od 1547 roku była rodzina książęca Sanguszków. Kunegunda Pelcowa i jej spadkobiercy w latach następnych, drogą zakupu, nabyli te ziemie od Sanguszków.

W XIX wieku Kosina wróciła do włości książąt Lubomirskich. Ostatni właściciel Kosiny to książę Andrzej Lubomirski (1862 - 1953).

Pierwsze wzmianki o kościele w parafii Kosina, jako budynku i parafianach spotykamy w tragicznych okolicznościach. 13 czerwca 1624 roku na wieś napadli Tatarzy. Parafianie - mieszkańcy Kosiny wraz ze swoim proboszczem, księdzem Wojciechem Jaklewiczem byli w kościele na mszy świętej. Tatarzy spalili kościół ze wszystkimi ludźmi, którzy się w nim znajdowali. Dla potrzeb parafii wzniesiono w 1630 roku nowy kościół pod wezwaniem świętego Sebastiana, który stoi do dnia dzisiejszego jako zabytek klasy zerowej.

Centralnym ośrodkiem życia parafialnego Kosiny była druga świątynia pod wezwaniem świętego Stanisława - biskupa męczennika oraz świętego Jana Nepomucyna, wybudowana w 1708 roku, spłonęła w połowie XVIII wieku. Kościół odbudowano i funkcjonował do 1936 roku.

W 1938 roku wybudowano na tym samym miejscu nowy, murowany kościół w surowym stanie. Świątynię budowano z ogromnym zaangażowaniem, poświęceniem, olbrzymim wysiłkiem finansowym. Wnętrze wymalował Michał Wikiera - malarz artysta z Kosiny, który ukończył Akademię Sztuk Pięknych w Krakowie.

Wieś położona jest w północno - wschodniej części powiatu łańcuckiego. Jej powierzchnia obejmuje dzisiaj dość duży obszar, który wynosi 2043,89 ha. Przez Kosinę przepływa rzeczka Kosinka. Wieś dzieli się na dwie części: południową, zwaną Kosiną Górną - ze względu na pagórkowaty teren i na północną, nazywaną Kosiną Dolną - położoną na nizinnym terenie.

Oprócz tych podziałów obszarowych, istnieje jeszcze inny podział wsi na poszczególne części o określonych nazwach. "Klin" - to kraniec południowy, wciskający się w obszar Markowej i Gaci. Przeciwległa część to "Małodobra", prawdopodobnie ta nazwa się przyjęła ze względu na ubogie, podmokłe obszary ziemi. Ta część, która leży po prawej stronie rzeczki Kosinka to "Wielka Strona" - ze względu na większą ilość gospodarstw, a ta po lewej to "Mała Strona".

Kosina leży na pograniczu dwóch mezoregionów: Pradoliny Podkarpackiej i Pogórza Rzeszowskiego.

Obecnie jest największą wsią Gminy Łańcut, liczącą ponad 3500 mieszkańców.

Opracował: Mateusz Olbrycht, kl.6a
(na podstawie pracy magisterskiej
mgr Kazimiery Uchman)
Gaz. Szk. Nr 3/2003